Lubisz załatwiać sprawy przez Internet? Czy wolisz dzwonić i ustalać wszystko telefonicznie? A może najwyżej stawiasz osobisty kontakt i bezpośrednią rozmowę? Niezależnie od indywidualnych preferencji, każdy znajdzie odpowiedni dla siebie sposób, aby wypełnić obowiązek udziału w Narodowym Spisie Powszechnym Ludności i Mieszkań (NSP 2021). Najważniejsze, aby zrobić to szybko i nie narażać się na karę grzywny.
Rachmistrzowie spisowi dość często spotykają się z odmową od osób, które twierdzą, że mają na to czas do 30 września. Jest to rzeczywiście termin końcowy NSP 2021, ale kontakt od rachmistrza oznacza, że nie można już czekać dłużej i należy spisać się z jego pomocą.
Osoby, do których rachmistrz jeszcze nie dotarł, powinny z kolei pamiętać, że wygodniej spisać się samemu i warto to zrobić jak najszybciej. Czekanie ze spisem do końca września może zakończyć się tym, że ostatecznie zapomni się o tym obowiązku.
Internet – szybko, wygodnie i od ręki
Podstawową metodą spisową jest formularz online dostępny na stronie https://spis.gov.pl/. Aplikacja działa 24 godziny na dobę, od momentu pierwszego logowania mamy 14 dni na dokończenie spisu. Jest to metoda najwygodniejsza i nie wymaga kontaktu z rachmistrzem.
Zadzwoń i spisz się!
Samospis przez telefon to odpowiednia opcja dla osób, które nie mają komputera z Internetem i które wolą mieć wsparcie rachmistrza. Z tej możliwości powinny też skorzystać osoby, które rozpoczęły spis samodzielnie przez Internet, nie dokończyły formularza, minęło już 14 dni od momentu logowania i ponowny dostęp do aplikacji spisowej został zablokowany. Wystarczy wybrać numer infolinii spisowej 22 279 99 99, wcisnąć klawisz „1” („Narodowy Spis Powszechny Ludności i Mieszkań 2021”), potem znów „1”, czyli „Spisz się przez telefon”. Po zgłoszeniu się konsultanta możemy rozpocząć spis lub dokończyć pytania w zablokowanym formularzu.
Czekają na Ciebie w urzędzie miasta/gminy
Przewidziano również możliwość spisania się w urzędzie gminy/miasta. W każdej gminie i mieście w Polsce funkcjonuje stanowisko spisowe, a wsparciem służy przeszkolony pracownik urzędu. Na wizytę warto się wcześniej umówić telefonicznie. W okresie letnim wiele gmin organizuje też mobilne punkty spisowe m.in. w parkach, na osiedlach czy imprezach plenerowych, zamieszczając informacje o takich działaniach na swojej stronie internetowej czy w mediach społecznościowych.
Rachmistrzowie przychodzą i dzwonią, aby pomóc
Rachmistrzowie spisowi pracują w terenie i telefonicznie. Ta metoda spisu jest skierowana przede wszystkim do dwóch grup mieszkańców. Pierwszą są osoby przyzwyczajone do tradycyjnej formy spisu, czyli bezpośredniej rozmowy z rachmistrzem. Takich osób jest wciąż sporo, dlatego mimo szybko postępującej informatyzacji, rachmistrzowie pozostają istotnym elementem spisów powszechnych w Polsce.
Druga grupa, dla której rachmistrzowie będą stanowić cenną pomoc, to wszystkie osoby, które przekładają spis w nieskończoność. Powinny skorzystać z tej okazji i z pomocą rachmistrza wywiązać się wreszcie z tego obowiązku.
Czekanie może kosztować nawet 5 tys. zł!
Dlaczego tak ważne jest, aby spisać się jak najszybciej i nie czekać z tym do ostatniego dnia spisu? Jeśli przegapimy termin i przypomnimy sobie o spisie już po jego zakończeniu, popełniamy wykroczenie. A to może oznaczać grzywnę – jej wysokość zależy od decyzji sądu i może sięgać nawet 5 tys. złotych. Również odmowa udzielona rachmistrzowi jest traktowana jako niewywiązanie się z obowiązku spisowego, dlatego nie warto zwlekać. Do wyboru mamy kilka metod spisowych. Wybierzmy odpowiednią dla siebie, spiszmy się i w spokoju cieszmy letnim wypoczynkiem.
Spisz się, jeśli nie chcesz zapłacić grzywny!
Obowiązek udziału w Narodowym Spisie Powszechnym Ludności i Mieszkań 2021 (NSP 2021) jest nałożony na Ciebie mocą ustawy. Jeśli uporczywie będziesz odmawiać spisania się, grozi Ci kara grzywny w wysokości nawet do 5 tys. złotych! Już trwają przygotowania pierwszych wniosków do sądu.
Mimo zbliżającego się półmetka NSP 2021 wielu mieszkańców nie wypełniło jeszcze obowiązku spisowego. Tłumaczenia są z reguły podobne : „brakuje mi czasu”, „zrobię to we wrześniu” lub „poczekam na rachmistrza”. Ryzyko jest jednak takie, że w końcu zapomnimy się spisać. A z tym wiążą się określone konsekwencje.
Jakim prawem?
Obowiązek spisowy jest zapisany w ustawie o narodowym spisie powszechnym ludności i mieszkań w 2021 r. (art. 3). Zgodnie zaś z ustawą o statystyce publicznej „Kto wbrew obowiązkowi odmawia wykonania obowiązku statystycznego albo udzielenia informacji w spisie powszechnym lub innym badaniu statystycznym, podlega grzywnie” (art. 57).
Z osobami, które nie spisały się przez Internet lub telefon, skontaktuje się rachmistrz spisowy. Jeśli w trakcie rozmowy z rachmistrzem będziemy na różne sposoby unikać udziału w spisie, jest to równoznaczne z odmową, co może skutkować przekazaniem do organów ścigania zawiadomienia o niedopełnieniu obowiązku ustawowego i wszczęciem postępowania. Podstawą do takiego działania jest zapis z art. 17a ustawy narodowym spisie powszechnym: „Osoba fizyczna objęta spisem powszechnym nie może odmówić przekazania danych w ramach spisu powszechnego z zastosowaniem metody wywiadu bezpośredniego lub metody wywiadu telefonicznego”.
Skąd kwota 5 tys. złotych możliwej grzywny? W Kodeksie wykroczeń znajdujemy zapis: „Grzywnę wymierza się w wysokości od 20 do 5000 złotych” (art. 24).
Wszystko jest zatem precyzyjnie uregulowane i nie ma podstaw do kwestionowania zarówno obowiązku spisowego, jak i karania za unikanie spisu.
Chcesz uniknąć grzywny?
Po prostu spisz się! W dowolny sposób – najlepiej od razu przez Internet na stronie https://spis.gov.pl/, w punkcie spisowym w Urzędzie Gminy/Miasta lub przez infolinię spisową pod numerem 22 279 99 99. Nie odmawiaj rozmowy z rachmistrzem. Skontaktuje się on z Tobą osobiście lub zadzwoni, a na wyświetlaczu telefonu pojawi się numer 22 828 88 88 lub numer infolinii spisowej. Pamiętaj, że Rachmistrz chce Ci pomóc w spisie! Jeśli jesteś w danej chwili zajęty i nie masz czasu, ustal inny możliwie szybki termin rozmowy.
Co zrobi rachmistrz, gdy odmówisz?
Rachmistrz przy każdej odmowie spisania się (również w trakcie rozmowy telefonicznej, kiedy argumentujesz, że do końca spisu masz jeszcze czas) ma obowiązek przygotować specjalną notatkę urzędową. Na jej podstawie będą kierowane do sądu wnioski o ukaranie. Niestety jest już kilka przypadków wszczęcia takiej procedury.
Czy warto ryzykować konieczność wizyt w sądzie, składania zeznań i płacenia wysokiej grzywny? Odpowiedz sobie sam.
